SGK Kod 29 Nedir? İşten Çıkarmalar Nasıl Olacak?

Bugün sizlere özellikle yaşadığımız salgın sürecinde SGK Kod 29 Nedir? İşten Çıkarmalar Nasıl Olacak? ile ilgili bilgiler aktaracağız.

Çalışırken yaşamış olduğunuz sorunlar, tazminatlar yani çalışmayla emeklilik başta olmak üzere bir çok konuda makaleler ele alıyoruz. Sizlere çalışma hayatını anlatıyoruz, sorunlar yada kafanıza takılan sorunlar konusunda hazırladığımız yazılarla sizlere yardımcı olmaya çalışıyoruz.

SGK Kod 29 Sosyal Güvenlik Kurumu Açıklaması

08.04.2021 tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından bir açıklama yayınlandı. Biliyorsunuz salgın süreci içerisinde işten çıkarmalar yasak ve 17 mayısa kadar bu yasak devam etmişti. İşten firmalar, işverenler, işletmeler yanında çalıştırdığı personeli işten çıkartamaz. Ancak işten çıkarabilmesi için belli şartların yada koşulların yerine getirilmesi gerekir. Bunlar nelerdir? Kısaca şu şekilde;

İşyeri kapanması durumunda, zorunlu olarak yanında çalıştığı işçiyi işten çıkarabilir

İşyeri kapanması ancak işçiyle alakalı anlaştıkları iş alanı bittiyse yani işçinin yapacağı iş tamamen bittiyse işçi çıkarılabilir

Ahlak ve iyi niyet kurallarına işçi yada işveren aykırı hareket etmesi işten çıkarmalar mümkün olabilir. Bunun dışında işten çıkarmalar yasak.

Bu seferde Kod 29 devreye girdi, kod 29’la ahlak ve iyi niyet kurallarına uymama nedeniyle işten çıkartmalar ülkenin şu anda gündemi. Ülkenin gündemi olduğu için Sosyal Güvenlik Kurumunun da gündemi çünkü bu konuyla ilgili basın duyurusu yaptı.

Kod 29 Maddeleri Nelerdir?

Kod 29 kısaca şöyle tanımlayabiliriz;

• İşe geliş gidişini mazertesiz olarak kasten ve sürekli olarak ihmal etme
• Cinsel taciz
• Küfür
• Hırsızlık
• Uyuşturucu madde kullanımı gibi maddeler içermektedir

Ancak burada şöyle bir durum ortaya çıkıyor. Bir kişi işini ihmal ettiyse ve kod 29 kapsamında işten çıkarıldıysa yukarıda saymış olduğumuz maddelerin hepsi kod 29 kapsamında olduğu için buda rahatsız edici bir durum. Sanki birisini taciz etmiş, uyuşturucu kullanmış, küfür ve hırsızlık yapmış gibi bir çok maddeyi işin içine alıyor. Bu nedenle Sosyal Güvenlik Kurumu bundan sonraki süreçte Kod 29’uda kendi içinde ayıracak. Hangi nedenle çalışanın işten çıkartıldığı, ahlak ve iyi niyet kurallarına göre işten çıkartıldığı netleşecek. Bu kapsam o kişi için uygulanmış olmayacak. Bu önemli bir durumdur ve böyle olmasıda gerekiyor zaten. Düşünün bu maddeden işten çıkarılıyorsunuz ve başka işyerinde başlayacaksınız, işveren hangi maddeden işten çıkarıldığınıza bakıyor ve Kod 29’dan olduğunu görünce insanın aklına neler neler gelir.

Maddelerde de görüldüğü gibi “29- İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” kodu çıkarılmış ve 42 ila 50 arasında olmak kaydıyla 4857 sayılı İş Kanunu 25/2’deki her bir ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık hallerine ayrı ayrı kod getirilmiştir.

Kod 29 Değişikliği İşçi Lehine mi İşveren Lehine mi?

Öncelikle şunu bilmeniz gerekir ki İş Kanunu’nda yapılan düzenleme ile birlikte ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık durumuyla alakalı bir değişiklik yapılmayıp sadece bu maddenin Kod 29 adı altında tek bir maddede toplanmasıyla alakalı değişikliğe gidilmiştir. Yapılan değişiklik ile birlikte 42 ile 50 arasında duruma göre farklı farklı kodlar getirilmiş ve bu kodlar üzerinden işten çıkarmalar yapılabilmektedir.

Kod 29’un ülkemizde de yoğun olan pandemi nedeniyle işten çıkarmaların yasak olduğu süreçte sık tercih edildiği yönündeki Kamuoyu baskısına Sosyal Güvenlik Kurumu’nun basın açıklaması ise gecikmemiştir. SGK, yaptığı basın duyursunda, 2018 ila 2020 yılları arasına Kod 29 ile yapılan fesihleri açıklamıştır.

• “2018: 233.430
• 2019: 194.524
• 2020: 176.662’dir.

Fesih kısıtı’ndan önceki dönemde aylık ortalama 17 bin çalışanın işten ayrılış nedeni “Kod-29” olarak bildirilmiş iken fesih kısıtı’ndan sonraki dönemde bu sayı daha düşük olup aylık ortalama 15 bin kişidir.”

Açıklanan sayılara bakıldığında göreceli olarak Kod 29’un kullanımının azaldığı görülmektedir. Durum böyleyken kod 29 düzenlemesi ve detaylandırılmasıyla fesih kodları ilk başta keskin ve net bir şekilde işverenin haklı nedenle feshi olarak göze çarpmaktadır.

Kod 29’un yerini alan ve bu kapsamda İş Kanunu madde 25/2 hallerinin varlığı halinde uygulanacak olan fesih kodları olan 42 ila 50 kodlarının işverenler açısından kullanımıyla alakalı bir netlik olsa bile bununla beraber getireceği risklerde söz konsudur.

Belirtilen kodlar incelemeye tabi tutulduğunda bazı durumların aslında “adli bir vaka” boyutunun da gözden kaçırılmaması gerekir. Örneklendirmek gerekirse; “44- İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.”

Yine aynı şekilde “Kod 47- İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.” bu ve bunun gibi hallerin varlığı bu örneklerdendir.

İşverenlerin bu kodları kullanımıyla alakalı olarak uzman kişiler tarafından fesih protokolü hazırlanmalı ve fesih protokolüne uygun bir şekilde süreci tamamlamalıdır.

Bugünkü yazımızda SGK Kod 29 Nedir? İşten Çıkarmalar Nasıl Olacak? adlı konuya değindik. Konuyla ilgili soru ve sorunlarınız için yazımızın altında bulunan yorum kısmından bizlere iletebilirsiniz.

Sosyal Güvenlik Kurumu ile alakalı daha önce yazmış olduğumuz diğer yazılara ulaşmak için ilgili linkten ziyaret edebilir veya sitemiz üzerinde bulunan arama butonundan arattırma yapabilirsiniz.